----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ادبیات فارسی، مدتها قبل از آنکه نبوغ درخشان گوته با نشر دیوان شرقی غرب (1819) آن را یک منبع الهام جاودانه برای رمانتیسم اروپا سازد، از راه ترجمة گلستان در نزد آلمانی زبان ها با حسن قبول تلقی شده بود. متن کامل گلستان سعدی- یک مجموعه شعر و نثر با حکایات زیبا و شوق انگیز متعلق به قرن سیزدهم میلادی در ایران- به وسیلة جهانگرد و ایرانشناس بسیار مشهور آلمانی – آدام اولئاریوس (1599-1671) – که در هامبورگ به سال 1654 نشر شد، با اقبال عام مواجه گشت و لااقل در مدت حیات مترجم چند بار دیگر در سال های 1660، 1663 و 1671 تجدید طبع گردید. این که چند ترجمه آلمانی دیگر هم از همین اثر سعدی در سال‌های 1775، 1827، 1848،1850، منتشر گردید سابقة آشنایی و علاقة آلمانی زبانان را با ادبیات فارسی قابل ملاحظه نشان می دهد.
در قرن روشنایی و عهد مقدم بر رمانتیسم نه فقط گوته به شعر فارسی – که مخصوصاً از روی ترجمه‌های فون هامر پورگشتال با آن آشنایی یافته بود- علاقه نشان داد بلکه دوست و مصاحب او شیلّر هم نسبت به ادبیات فارسی نا آشنا نماند . از جمله نمایشنامة معروف او به نام توراندوت (=توراندخت) هر چند از یک اثر همنام نوشتة کارلوگوتسی ایتالیایی الهام گرفت منشأ واقعی آن اثر، در نزد هر دو نویسنده یک قصة زیبا، از مجموعه منظوم هفت گنبد اثر نظامی گنجوی شاعر ایرانی قرن دوازدهم میلادی بود.
بعد از گوته، ادبیات فارسی برای شاعران عصر رمانتیک اروپا یک منشأ الهام جالب به شمار می آمد کسانی چون آ. فون کامیسو، پلاتّن، هاینریش هانیه و فردریش روکرت مخصوصاً از دیوان شرقی گوته متأثر شدند. قطعه شعر داستان گونه زیبا و مؤثری که هانیه تحت عنوان فردوسی شاعر در مجموعة Romancero در بارة فردوسی و پایان غم انگیز حیات او نظم کرده است حاکی از آشنایی عصر و محیط او با شاهنامه و ادبیات فارسی است. آثار فریدریش روکرت شاعر و شرق شناس پر آوازة آلمانی غیر از ترجمه بوستان سعدی و ترجمة رباعیات حافظة شامل ترجمة تعدادی حکایات زیبا و حکمت آمیز مأخوذ از ادبیات فارسی نیز هست که به نام | حکمت برهمن| در طی شش دفتر به شعر آلمانی در آمده است و اینکه در عصر وی با استقبال قابل ملاحظه ای روبه‌رو شده است حاکی از آن است که نمونه‌های شعر فارسی در گذشته غالباً با ذایقة ادبی آلمانی زبان‌ها سازگاری داشته است. این نکته هم که فریدریش فن بودنشتدت شاعر عهد رمانتیک مجموعه یی از اشعار شرقی گونه خویش را نه به نام خود بلکه به نام میرزا شفیع نشر کرد و با این حال اثرش به قدری مورد استقبال عام واقع شد که هرچند بارها تجدید طبع گردید همچنان با نام ترانه‌های میرزا شفیع شناخته شد و نام شاعر واقعی مورد توجه قرار نگرفت، نمونه‌یی دیگر از توجه و علاقة آلمانی زبانان به شعر فارسی محسوبست. بر این چند نام چندین نام درخشان دیگر از شاعران آلمانی زبان را می توان افزود که شعر یا اندیشه فردوسی، حافظ، نظامی، سعدی و عطار را به آلمان یا تمام اروپا شناسانده اند یا گه گاه از آثار این شاعران الهام گرفته اند و این فرآیند هنوز ادامه دارد و از وجود بعضی نقطه های اشتراک در نبوغ فلسفی و شاعرانة دو ملت حاکی به نظر می رسد.
منبع: خودم
کلمات کلیدی: ادبیات ، فارسی ، گوته ، گلستان ، سعدی ، فردوسی ، ترجمه